رؤیاها وآثارآنها برروح وجسم

انواع رؤیاها وآثارآنها برروح وجسم

” خواب” به عنوان يك پديده مهم آفرينش ،ازآیات الهی و نمودارى از حلقه سلامتی وقوت جسم وجان انسان بشمارآمده است.  وَ مِنْ آياتِهِ مَنامُكُمْ بِاللَّيْلِ وَ النَّهارِ  (روم:23).  از آيات او خواب شما در شب و روز است

خواب دیدن ورؤیا،مانند رؤیای زیبا وآرامش بخش ورؤیاهای ترسناک وکابوس هرکدام اثرخودرا برروح وبه تبع برجسم آدمی می گذارند.

 رویاها سه نوعند:صادق،تخیلی وشیطانی.

یک.رؤیای صادق  

 این نوع رویا،  رابطه با عالم خارج دارد. و این رؤیاها نوعاً ازانبیاء الهی هستند.

مانند خواب حضرت ابراهیم(ع) نسبت به ذبح فرزندش اسماعیل(صافات:۱۰۵)

رؤیای حضرت یوسف به این که خورشیدوماه و۱۱ستاره برای ایشان سجده کرد(یوسف:۴)

رؤیای رسول خدا(ص) درباره فتح مکّه(فتح:27).

برخی افرادهم به حکایت قرآن رؤیای صادقه دارند،مانند خواب دو رفیق هم زندانی حضرت یوسف(ع)و خواب پادشاه مصر.

خواب مومن

درروایت آمده است:خواب مومن درست است.چون دلش پاک ویقینش ثابت است. وحی منقطع شدولیﻣﮋده بخشی ها که همانا خواب مردان و زنان مؤمن است،به جا مانده است.[1]

مبنای رؤیاهای صادق

مبنای رؤیاهای صادق وحق،این است که نفس ناطقه انسان به عنوان موجودی فوق زمان ومکان، باسبب غیبی حادثه ای که بعدها در ظرف مکان وزمان خاص محقّق می شود،ارتباط پیدامی کند.ابتدا نفس به علت مجردبودنش، درخواب با وجودبرزخی یاعقلی حادثه، ارتباط برقرار می کندو بعداً آن حادثه درعالم ماده حادث می شود و رؤیا صادقه است.

البته اگرکسی نفس کامل باشدوگرفتاروهمیات وآرزوها نباشد،حقایق عالم غیب رابه طورکلیّت ونورانیّت درخوا ب می بیند.ولی اگرنفس کامل نبود،آن حقایق را به نحوحکایت خیالی ودرصورت های جزیی که باآن مأنوس است می یابد.

مثلاً وقتی با معنی”عظمت” درآن عالم روبه رومی شود،درخیالش صورت کوه ایجادمی شود،ویا معنی “مکروحیله” درخیا لش صورت روباه به خود می گیرد.[2]

امام صادق (ع)فرمود:درمورد رؤیا بیاندیش،که چگونه خداوند درموردآن تعبیرکرده و راست و دروغ آن را به هم درآمیخته است.اگر همۀ رؤیاها راست بود،مردم همه پیامبر بودند،واگر همه دروغ بود در رؤیا فایده ای نبود.

امام باقر(ع)فرمود رؤیای مؤمن بین زمین و آسمان درگردش است تا آن که خودش آن را برای خود تعبیرکند،یادیگری برای او تعبیر نماید.پس آنگاه که تعبیرکرد به زمین می آیدو قطعی می شود.خوابتان رابرای تعبیر جزبه خردمند نگوئید.: .[3]

بنابراین اولا.خوابتان رابه هرکس نگوئیدتاتعبیرکند.ثانیا.رسول خدا(ص) فرمود:اگرکسی خواب ناخوشاینددید،وضوبگیردو نمازبخواندوبداند که آن خواب ازشیطان است و ازشرّ شیطان به خدا پناه ببرد وازآن باکسی سخن نگوید. [4]

دو.خوابهای تخیّلی  

اکثررؤیاها تحت تأثیرتخیّلات نفسانی است وحقیقت دیگری جز احوالات نفس ندارد.تخیلات نفسانی هم تحت تأثیرعوامل خارجی مثل گرما،سرما،بیماری، غذاوتغذیه،پرخوری،وهم صفات آدمی،آرزوهاو افکار روزانه قرار دارد.تخیّلات ذهنی،پایه عقلانیت  ندارد.و ((اضغاث واحلام)) نامیده می شود.

درحال خواب صورت خیاله نفس آنقدر جولان دارد که بامیل خود صورت هارا تغییر می دهد.

هرچه عقل و عقلانیت قوی تر و راسخ در علم باشد،رؤیاهای تخیلی کمترمی شود.

پیامبر (ص) فرمود:

اگر رؤیا ازکسی برداشته شدنگران نباشد.زیراکسی که راسخ درعلم شد رؤیا ازاوبرداشته می شود. [5]

تخیّل،جایگاه قوّی در حافظۀ انسان دارد.به گونه ای که عقل رادر اسارت خود می گیرد.

قوّۀ تخیّل دائم درخواب وبیداری درذهن انسان تصویرمی سازد.

دمیدن در قدرت تخیّل

گاهی فردبا القائات ساده،خیالات انسان را تحت تاثیرقرار داده  آن رارشدمی دهد.

 عبد الملک مروان ازتعبیرکنندگان خواب پرسید:من چندسال حکومت می کنم؟هیچکدام چیزی نگفتند.اوعصبانی شد وآنهارا به مرگ تهدیدکرد.وقتی تهدید جدی شدیکی ازمعبران گفت:قربان شما چهل سال دیگرحکومت می کنید.پرسید:ازکجا می گویی؟گفت:امشب چهل یاقوت قرمز درخواب می بینیدکه هریک ،نشانه یک سال حکومت شماست.خلیفه با این امیدکه امشب چهل یاقوت قرمز درخواب ببیندخوابید.فردا که ازخواب بیدارشدگفت:به آن معبرجایزه فراوان بدهید.من چهل یاقوت قرمزدرخواب دیدم.

معبرها ازهمکارخودپرسیدند:چطوراین حرف را زدی؟گفت:می دانید که خلیفه آدم ساده لوح وزودباوری است.به همین جهت هرچیزی به او تلقین کنی درخاطرش می ماند.من به اوتلقین کردم چهل یاقوت قرمز درخواب می بیند.قوه خیال اوچهل یاقوت برای خودش ساخت وبه دنبال آن درخواب آن چهل یاقوتی را که خودش ساخته بود،دید.بدین وسیله جان خود وشما رانجات دادم.[6]

  چگونه تخیّل را کنترل کنیم؟

باید برای ذهنمان برنامه ریزی کنیم.تا خیالات و وسوسه ها ازصفحۀ ذهن ما بیرون رود.باید نورمعارف الهی به جای تخیّلات برقلب مابنشیند.

آیة ا….حسن زاده آملی می فرمود:((دردوران جوانی حساب کردم اگرذهن خودرا مشغول نکنم ذهنم مرا مشغول می کند))اگر به ذهن برنامه نداد،آن با خیالات بی پایه به شما برنامه می دهد.درقرآن و روایات برتدبّر و تفکّر تآکید شده است. [7]

سه.خواب های شیطانی

ازرسول خدا(ص) روایت شده است:

خواب سه گونه است:یک خوابهای خوب که بشارتی ازجانب خدا است.دو.خوابهای ترسناک ازسوی شیطان تا فرزندان آدم را بترساند.سه،آنچه را دربیداری مورد توجه قرار داده و به آن اهتمام ورزیده،درخواب می بیند(با تغییراتی ازطریق صورخیالیه). [8]

شیطان برای بیمارکردن انسان خواب های ترسناک وکابوس،به آدمی القاءمی کند.وآنچه شیطان رادراین زمینه کمک می کند،عقایدباطل وراه و روش شیطانی است.

رهایی ازخواب های شیطانی

برای رهایی ازخواب های شیطانی،چنددستور آمده است:1.وضوبگیرید وبا طهارت بخوابید،چون طهارت باطن،  ذهن آدمی را ازرؤیاهای باطل وشیطانی رها می سازد.2.  خواندن سوره های چهارقل یعنی(قل اعوذبرب الناس وقل اعوذُ برب الفلق وقل یا ایهاالکافرون و قل هوالله).3. خواندن آیت الکرسی خوانده شود.4.گفتن تسبیحات حضرت زهراء.

همچنین فرمود:ازپرخوری پرهیزکنید که موجب جولان شیطان درقلب وخیال آدمی درخواب و بیداری می شود.[9]

    درروایت می خوانیم:خواب و رؤيا سه گونه است:گاهى بشارتى از ناحيه خداوند است.(رویای صادق) گاه وسيله غم و اندوه از سوى شيطان.(رویای شیطانی). و گاه مسائلى است كه انسان در فكر وخیال خود مى‏پروراند و آن را در خواب مى‏بيند.(رویای تخیلی).   

---

[1] . جامع الاخبارفی کتاب التعبیرمن الائمه(ع):ان رؤیا المؤمن صحیحةلِانّ نفسه ﻁﻴﺒﺔ ویقینه صحیح….وقال(ع):انقطع الوحی وبقی المبشّرات اَلا وهی نوم الصالحین والصالحات . (بحار ج58 ،ص176)                                                                                                                    

[2] . ر.ک.طاهرزاده،اصغر،جایگاه جن،شیطان وجادوگردرعالم،پردیس معنوی ،1389،ص86-90 .

[3] . إِنَّ رُؤْيَا الْمُؤْمِنِ تُرِفُّ بَيْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ عَلَى رَأْسِ صَاحِبِهَا حَتَّى يُعَبِّرَهَا لِنَفْسِهِ أَوْ يُعَبِّرَهَا لَهُ مِثْلُهُ فَإِذَا عُبِّرَتْ لَزِمَتِ الْأَرْضَ فَلَا تَقُصُّوا رُؤْيَاكُمْ إِلَّا عَلَى مَنْ يَعْقِلُ.  (كافي (ط – الإسلامية) ؛ ج‏8 ؛ ص336 بحارح58،ص174؛کافی،ج8،ص336)

[4] . فَإِذَا رَأَى أَحَدُكُمْ مَا يَكْرَهُ فَلَا يُحَدِّثْ بِهِ وَ لْيَقُمْ وَ لْيُصَلِّ ( بحار الأنوار (ط – بيروت) ؛ ج‏58 ؛ ص181 .  )

[5] . لَا يَحْزَنْ أَحَدُكُمْ أَنْ تُرْفَعَ عَنْهُ الرُّؤْيَا فَإِنَّهُ إِذَا رَسَخَ فِي الْعِلْمِ رُفِعَتْ‏ عَنْهُ‏ الرُّؤْيَا.(ابن شعبه حرّانی،تحف العقول ،ص50)

[6]0 ر.ک.اصغر طاهرزاده،جایگاه جن….،ص62و63.

[7] . ر.ک.همان ،ص۵۲

[8] 0 وَ الرُّؤْيَا ثَلَاثٌ‏ فَالرُّؤْيَا الصَّالِحَةُ بُشْرَى مِنَ اللَّهِ وَ الرُّؤْيَا مِنْ تَحْزِينِ الشَّيْطَانِ وَ الرُّؤْيَا مِمَّا يُحَدِّثُ الرَّجُلُ نَفْسَهُ   ( بحار الأنوار (ط – بيروت) / ج‏58 ،ص192 ،ح67، باب 44 حقيقة الرؤيا) الرُّؤْيَا ثَلَاثَةٌ بُشْرَى مِنَ اللَّهِ وَ تَحْزِينٌ‏ مِنَ‏ الشَّيْطَانِ‏ وَ الَّذِي يُحَدِّثُ بِهِ الْإِنْسَانُ نَفْسَهُ فَيَرَاهُ فِي مَنَامِهِ  (همان،ص191)  

[9] . اصغر طاهرزاده،جایگاه جن،شیطان وجادوگردرعالم،ص91،به نقل ازدارسلام محدّث نوری،ح4