کم-هزینه-ها وپرکارها

کم هزینه‌ها و پرکارها

سیره وارستگان، پارسایان، فقیهان و فرهیختگان و در یک کلام اهل تقوا بر این است که کمترین هزینة زندگی، خوراک، پوشاک، مسکن، مرکب، و…، بیشترین تلاش و خدمات به دین و جامعه را در پرونده خود ثبت كنند.

امام صادق7 در وصف اهل تقوا و پرهیزکاران فرمود:

  اِنَّ اَهل التَّقوی اَخفُّ اَهلِ الدُّنیا مَؤونَةً وَ اَکثرهم مَعُونَةً[1].

  تقواپیشگان، کم‌هزینه‌ترین مردم دنیا و بیشترین کمک‌کار آنان‌اند.

امام باقر7 فرمود:

وَ اعْلَمْ يَا جَابِرُ، أَنَّ أَهْلَ التَّقْوى‏ أَيْسَرُ أَهْلِ الدُّنْيَا مَؤُونَةً، وَ أَكْثَرُهُمْ لَكَ مَعُونَةً، تَذْكُرُ فَيُعِينُونَكَ، وَ إِنْ نَسِيتَ ذَكَّرُوكَ، قَوَّالُونَ بِأَمْرِ اللَّهِ، قَوَّامُونَ عَلى‏ أَمْرِ اللَّهِ، قَطَعُوا مَحَبَّتَهُمْ بِمَحَبَّةِ رَبِّهِمْ، وَ وَحَشُوا الدُّنْيَا لِطَاعَةِ مَلِيكِهِمْ، وَ نَظَرُوا إِلَى اللَّهِ- عَزَّ وَ جَلَّ- وَ إِلى‏ مَحَبَّتِهِ بِقُلُوبِهِمْ، وَ عَلِمُوا أَنَّ ذلِكَ هُوَ الْمَنْظُورُ إِلَيْهِ لِعَظِيمِ شَأْنِهِ[2].

و بدان اى‏ جابر كه اهل تقوى كم هزينه‏ترين اهل دنيايند و تو را از همه بيشتر يارى كنند، تا تذكر دهى ياريت كنند و اگر فراموش كنى يادت آورند. امر خداى را گويند و بر امر خدا ايستادگى دارند، براى دوستى پروردگارشان دل از همه چيز كنده و به خاطر اطاعت مالك خويش از دنيا در هراسند و از صميم دل به سوى خداى عز و جل و محبت او متوجه گشتند و دانستند كه هدف اصلى همين است.

امیرمومنان7 در بستر بیماری این پيغام را برای صعصعه فرستاد:

وَ أنْتَ يَرْحَمُكَ اللَّهُ، فَلَقَدْ كُنْتَ خَفيفَ الْمَؤونَةِ كَثيرَ الْمَعونَةِ[3].

خدا تو را رحمت كنداى صعصعه! تو خوب يار و ياورى براى من بودى؛ كم توقع، كم زحمت، كم‏ خرج‏ بودى؛ امّا در مقابل، پركار، خدوم و فداكار بودى.

سیره و زندگی زاهدانه و ساده‌زیستی و پرکاری حضرت امام خمینی(قدس سره) زبانزد عام و خاص و مخالف و موافق است، از خانه ساده در جماران گرفته تا غذا و لباس و مانند آن.

مقام معظّم رهبری حضرت آیت الله خامنه‌ای (مدظّله العالی) همان سیره امام خمینی; را در پیش دارد:

وقتی خانمش به صورت ناشناس بچه‌اش را به پزشک معالج می‌برد، پزشک برای درمان بچه توصیه می‌کند به او برنج بدهید، خانم اظهار می‌دارد برنج ما کوپنی است، تا اعلان مرحله بعدی باید صبرکنیم.

حجت الاسلام والمسلمين سيد احمد خميني; :وظيفه خود می‌دانم اين مهم را به مردم مسلمان و انقلابي ايران بگويم كه من از وضع منزل حضرت آيت الله خامنه‌اي مطلع هستم. در خانه مقام معظم رهبري هرگز بيش از يك نوع غذا بر سر سفره نيست. خانواده ايشان روي موكت زندگي می‌كنند. روزي به منزل ايشان رفتم، يك فرش مندرس و پوسيده زير پاهايم پهن بود كه من از زبري و خشني آن فرش- كه ظاهراً جهيزيه همسر ايشان بود اذيت می‌شدم. از آنجا برخاستم و به موكت پناه بردم.

علامه محمدجواد بلاغی متولد 1282ق نجف، از دیگر مصادیق کم‌هزینه‌ها و پرکارهاست.

در اتاقی کوچک و محقّر زندگی می‌کرد که جز بوریا و روفرشی که بر آن می‌نشست، چیز دیگری نبود. در زمستان وسایل گرم کردن و در تابستان وسایل خنك كردن نداشت ، با این وصف بالغ بر54 اثر در حوزه تفسیر، فقه، ادبیات و… از خود برجای گذاشت و مراجعی چون آیت الله نجفی، خوئی، میلانی و… را تربیت کرد. علاوه بر زبان عربی، به زبان عبری، انگلیسی و فارسی تسلّط داشت. دو عنصر عقیده و جهاد را درهم آمیخته بود و در سال 1336ق برای مبارزه با استعمار انگلیس به صف مجاهدان پیوست و در مقابله با جنگ نرم دشمنان خستگی ناپذیر بود[4].

الگوی مومنان وفقیهان در ساده‌زیستی و پرکاری، سیرة پیامبر‌9‌ و اهل بیت اویند.

امام راحل‌;‌ در مورد پیامبر‌9‌ و اهل بیت او فرمود:

آن مقداری که برکات از کوخ‌ها در دنیا منتشر شده است، هیچ در کاخ‌ها پیدا نمی‌شود. ما یک کوخ چهار پنج نفری در صدر اسلام داشتیم و آن کوخ فاطمه زهرا‌3‌ است… برکات این کوخ چند نفری آنقدر است که عالم را پر کرده است از نورانیت و بسیار راه دارد تا انسان به آن برکات برسد… خود رسول اکرم‌9‌ که در رأس همه واقع است، زندگی کوخ‌نشینی داشته است. خیال نشود که یک اتاق، حتی یک اتاق نظیر اتاق متوسط این جامعه داشته‌اند… و این شخص عالی مقام از همین حجره محقّر نورش به ملک و ملکوت افتاده است و سعه تربیتش در تمام جهان توسعه پیدا کرده است.[5]

حضرت داود مشمول مواهب بسيارى چه در جنبه معنوى و چه در جنبه مادى از سوى پروردگار شده بود ازصوت و آهنگ بسيار زيبا و علم وقدرت بر قضاوت عادلانه و نبوت وفرزند صالح گرفته تا سخن گفتن با حيوانات و نرم شدن آهن به دستش براى بافتن زره و…كه آيات قرآن گوياى آن است. ﴿وَ لَقَدْ آتَيْنا داوُدَ مِنَّا فَضْلًا﴾ (سباء:10)

در حديثى آمده است كه خداوند به داود وحى فرستاد: تو بندة خوبى هستى جز اينكه از بيت‌المال ارتزاق مى‏كنى! داود 40 روز گريه كرد (و از خدا راهِ حلى خواست) خداوند آهن را براى او نرم كرد، زره ‏می‌ساخت و می‌فروخت و به اين وسيله از بيت‌المال بى‌نياز شد و به دیگران هم کمک می‌کرد.[6]

کم هزینه‌ها و پرکارها به خوبی می‌دانند که هیچ‌گاه عزم‌های استوار و تلاش و مجاهدت و خدمت به دین و جامعه با پرخرجی و سورچرانی و بریز و بپاش جمع نمی‌شود، همچنان که امیرمؤمنان7 فرمود:

«لایَجتَمِعُ عَزیمَهً وَوَلیمَهً»؛ (نهج البلاغه صبحی صالح، ص358)

و این زهد و ساده‌زیستی و پرکاری است که چون آهن ربا، دل‌ها را به خود جذب می‌کند و محبت‌ها را به سوی خود می‌کشاند.

---

[1] تحف العقول، ابن شعبه حرانى، حسن بن على‏ قم‏،جامعه مدرسين‏1404/1363 ق‏،ص377..[1]

[2] أصول كافي ترجمه مصطفوى، ج‏3 ، ص200 ..[2]

[3] بحارالانوار، ج 42/ ص 234.

.[4] ر.ک. گلشن ابرار، ص540-546 ؛ بیدارگران اقالیم قبله، محمدرضا حکیمی، ص212-213.

[5] . صحیفه نور، ج 17، ص 217 .

[6] . تفسير نمونه، ج‏18، ص: 31 .